- BIST 100 11.073,27 %0,94
- DOLAR 42,18 %0,20
- EURO 48,74 %0,13
- GRAM ALTIN 5.406,66 %0,34
- Ç. ALTIN 8.953,99 %0,00
Yapılan çalışmaların da gösterdiği üzere son yıllarda kız çocukları arasında erken ergenliğin daha sık görüldüğünü söyleyen Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Çocuk Endokrinoloji Uzmanı Doç. Dr. Elif Sağsak, maruz kaldığımız endokrin bozucuların son yıllarda giderek artmasının bu durumun nedenlerinden biri olduğunu söyledi. Doç. Dr. Sağsak, endokrin bozucuların nerelerde bulunduğu ve maruziyeti azaltmak için neler yapılması gerektiği konusunda önemli uyarılarda bulundu.
Endokrin sisteminin işlevini bozarak sağlığımızı olumsuz etkileyen maddeler endokrin bozucu olarak tanımlanıyor. Hormonları taklit ederek veya hormonların işleyişini engelleyerek etki gösteren endokrin bozucuların aynı zamanda vücudumuzda yağ dokusunda uzun süre depolanabildiği bilgisini veren Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Çocuk Endokrinoloji Uzmanı Doç. Dr. Elif Sağsak, gebelikte anneden de bebeğe geçerek bebeği de olumsuz etkileyebileceğini söyledi.
Bu maddelerin özellikle çocuklarımızın sağlığı açısından son derece önemli olduğunun altını çizen Doç. Dr. Sağsak, son yıllarda giderek artan oranlarda maruz kalınan endokrin bozucuların çocuklarda erken ergenliğin nedenlerinden biri olarak gösterildiğini söyledi.
ENDOKRİN BOZUCULAR ERGENLİK SÜRECİNİ NASIL ETKİLİYOR?
Doç. Dr. Elif Sağsak’ın verdiği bilgiye göre, endokrin bozucular doğal ve sentetik olarak 2 gruba ayrılıyor. Doğal endokrin bozucuların başında doğada bulunan, doğal hormon yapısındaki gıdalar olan fitoöstrojenler geliyor. Sentetik grup için de endüstriyel temizlik malzemeleri, fitalatlar ve tarım ilaçları (pestisitler) yer alıyor. Endokrin bozucuların ergenlik sürecini nasıl etkilediği konusunda Doç. Dr. Sağsak şu bilgileri verdi: “Endokrin bozucular vücudumuzda beyin veya üreme organlarındaki hormon reseptörlerini etkileyerek ergenliğin daha erken başlamasına veya kızlarda ergenliği taklit eden izole meme büyümesine neden olabiliyor. Daha nadir olarak gecikmiş ergenliğe de neden olabiliyor. Yapılan çalışmalarda günde iki kez kırmızı et yiyen, yoğun trafiğin olduğu anayol kenarında yaşayan, tütün dumanına maruz kalan kızlarda ergenlik yaşının daha düşük olduğu gösterilmiş. Başka bir çalışmada daha erken adet gören kızların idrarında daha ileri yaşta adet gören kızlara göre endokrin bozucular daha fazla tespit edilmiş. Aynı zamanda östrojenik etkileri olan endokrin bozucular erkekler çocuklarda da jinekomastiye yani meme büyümesine de yol açabiliyor.”
BU ÜRÜNLERİN FAZLA KULLANIMI MARUZİYETİ ARTIRIYOR
Uzun süre fitoöstrojenler içeren ürünlerin tüketimi ile vücutta östrojen benzeri bir etki görüldüğünü söyleyen Doç. Dr. Sağsak, “Fitoöstrojenler doğada bazı besinlerin içinde bulunur. Bunların başında soya ürünleri, keten tohumu, adaçayı, meyan kökü, ısırgan otu gelir. Fitoöstrojenler aynı zamanda çilek, kızılcık, ahududu gibi meyvelerde de bulunur. Bu meyvelerin yıl boyu, mevsimi dışında, günde 1 porsiyondan fazla tüketimi sonucunda da vücutta östrojen benzeri etki görülebilir. Bunun yanında çoğu bitki çayları ve besin takviyeleri içinde de bu maddeler yaygın olarak bulunmaktadır. Bitki çaylarının da çocukların beslenmelerinde yeri olmadığını hatırlatan Doç. Dr. Sağsak, sözlerine şöyle devam etti: “Tek tük, tadımlık tüketilen bitki çayları değil ama özellikle aylarca düzenli içilen, adaçayı, ısırgan otu içeren bitki çayları yine östrojenik etkiler göstererek çocuklarımızda erken ergenliğe neden olabilir.”
Fitoöstrojenler dışında da endokrin bozuculara maruz kaldığımızı hatırlatan Doç. Dr. Elif Sağsak, sentetik grupta yer alan bu maddeler ve onlara nasıl maruz kaldığımız konusunda şu bilgileri verdi: “Bu maddeler arasında en sık fitalatlar, bisfenol (BPA) ve pestisitler ile karşılaşıyoruz. Fitalatlar, plastik malzemeleri daha yumuşak, elastik, hafif ve dayanıklı yapabilmek için kullanılır. Kozmetik ürünlerde, bebeklerin kullandığı biberon emziklerin yapımında kullanılabilir. Bisfenol A (BPA) yine plastik kaplama malzemesi olarak kullanılıyor. Bebek formülaları ve içeceklerin şişelerinde yer aldığı gibi gıda paketlerinde kullanılabiliyor. Pestisitler ise tarım ilaçları içinde bulunabiliyor. Bu şekilde sebze meyvelere veya hayvanların etlerine ve sütlerine, yumurtalarına karışabiliyor.”
ENDOKRİN BOZUCULARA MARUZİYETİMİZ AZALTMAK MÜMKÜN!
Günümüz şartları altında endokrin bozuculara maruziyeti sıfıra indirilemese de azaltmanın mümkün olduğunu söyleyen Doç. Dr. Sağsak, bu konuda yapılabilecekleri şöyle sıraladı:
Etiket okumak alışkanlık haline getirilme: “Bir ürün alırken içinde BPA içermediğine dikkat etmemiz gerekir. Bu nedenle etiket okumayı alışkanlık haline getirmeliyiz. Çocukların plastik ürünlerle, oyuncaklarla maruziyeti olabildiğince kısıtlanmalı. Bebeklerin kullandığı emzik ve biberonların da BPA içermediğine dikkat edilmeli.
Gıdalar plastik kaplarda saklanmamalı: Anne sütü ve mamalar, çocuklara sunduğumuz gıdalar plastik kaplarda saklanmamalı, plastik kaplarda saklanan yiyecekler özellikle mikrodalgada ısıtılmamalı, yerine seramik kaplar kullanılmalı. Plastik kap kullanıyorsak sıcak yemekle temas etmemeli ve bulaşık makinasında yıkanmamalı.
Çocuklara çelik matara tercih edilmeli: Özellikle okul mataraları için plastik ürünler kullanmamalıyız. Mümkün oldukça çelik mataralar tercih edilmeli. Kullandığımız pet şişeler çok soğuk ve sıcak ortamlarda kimyasal madde salgıladıkları için güneş ışığında bırakılmamalı veya dondurucuya konmamalı.
Plastik ambalajlı ürün alacaksak da bu ürünlerin alt kısmında yazılan simgelere dikkat edelim. 1,2,4,5 sayıları varsa sağlık için risk taşımıyor ancak 3-6ve 7 numaraların olması sağlık açısından riskli oluşturduğu anlamına geldiği hatırlanmalı.
Organik ürünler tercih edilmeli: Tavuk ve yumurtaların organik olmasına dikkat edilmeli. Yumurtaların üzerindeki barkod numarası “0 organik yumurta”, “1 gezen tavuk yumurtası” olduğunu ifade eder. Bu nedenle satın aldığımız ürünlerde bu rakamların olduğundan emin olunmalı.
Sebze ve meyveler mevsimine tüketilmeli: Sağlıklı beslenme açısından da çok önemli olan bu konuya endokrin bozuculardan korunmak için de dikkat edilmeli. Mevsimindeki sebze ve meyveler karbonatlı suda beklettikten sonra akan suda yıkanmalı ve soyulabilecek meyve sebzelerin kabukları soyularak tüketilmeli.
DOKTOR TAVSİYESİ OLMADAN ÇOCUKLARA BESİN TAKVİYESİ KULLANILMAMALI!
Özellikle doğal gıdaların içinde bulunabilen fitoöstrojenlerden nasıl uzak kalınabileceği konusunda da bazı önerilerde bulunan Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Çocuk Endokrinoloji Uzmanı, “Öncelikle doktor tavsiyesi olmadan besin takviyeleri kullanmamalıyız. Çünkü bu takviyelerin içinde bulunan bitkilerin östrojenik etkileri olabilir. Bu da çocuklarımızda erken ergenlik bulgularının ortaya çıkmasına neden olabilir. Boy uzatma, kilo aldırma vaadiyle önerilen çeşitli bitkisel karışımlardan da uzak durulması gerekiyor.” diye konuştu.
Odunpazarı Belediyesi'nin düzenlediği 4. Doğan Avcıoğlu Ödülleri kapsamında Prof. Dr. Emrah Safa Gürkan, 'Bir Düşünür Olarak Doğan Avcıoğlu' başlıklı söyleşiyle Eskişehirlilerle buluşacak.
Kayseri Büyükşehir Belediyesi Bilişim Akademisi, Kasım 2025 ara tatilinde Recep Tayyip Erdoğan Millet Bahçesi'nde 4 günlük bilişim kampı düzenliyor. Robotik Kodlama, Siber Güvenlik ve Yapay Zekâ gibi alanlarda eğitim verilecek kam
Yalova Belediyesi, Atatürk'ün vefatının 87. yılında çocuk oyunu, konferans ve dinleti gibi çeşitli etkinlikler düzenleyecek. Tüm etkinlikler ücretsiz olarak gerçekleştirilecek.
Belediye Meclisi Başkan Vekili Mehtap Karaburçak Tuzcu başkanlığında yapılan toplantıda, 2026 yılı bütçesi ve stratejik plan güncellemesi gibi önemli konular görüşüldü.
Aydın Büyükşehir Belediyesi, fidanlıklarında yetiştirdiği Ata Tohumu fidelerini Çine'de vatandaşlarla buluşturdu. Marul, lahana, karnabahar ve brokoli fidelerinin dağıtımıyla hem geleneksel tohumlar korunuyor hem de sağlıklı üreti
Kayseri Büyükşehir Belediyesi, kentin binlerce yıllık mutfak kültürünü 'Tarihten Kültüre Kayseri Gastronomisi' adlı kitapla kayıt altına aldı.
Büyükşehir Belediyesi, Kartal Kavşağı projesi öncesinde Tapu Kadastro Müdürlüğü ile cezaevi arasındaki yolu ıslah ederek alternatif güzergâhları hizmete açıyor.
Büyükşehir Belediyesi Afet Koordinasyon Merkezi, kış mevsimi öncesinde kamu kurumları ve yerel yönetim temsilcilerinin katılımıyla toplantı düzenledi. Yoğun yağış, kar ve buzlanmaya karşı alınacak tedbirler değerlendirildi.
Göbeklitepe Turnuvası'nda oynanan basketbol karşılaşmasında Türk Silahlı Kuvvetleri Rehabilitasyon Spor Kulübü, Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi Engelliler Spor Kulübü'nü 66-60 mağlup etti.
Kars Belediyesi tarafından düzenlenen kurtuluş yıldönümü etkinliğinde mehter marşları seslendirilecek ve tüm halk davet edildi.
Kars Belediyesi'nin modern otogar projesi, Kars'ın Kurtuluşu'nun 105. yıl dönümünde törenle açılacak. Yeni tesis, şehrin ulaşım altyapısına önemli katkı sağlayacak.
Prof. Dr. Semih Ceyhan, Sakarya Büyükşehir Belediyesi'nin Kasım etkinlikleri kapsamında düzenlenen söyleşide tarikatların tarihsel gelişimini ve tasavvuf anlayışını anlattı.
Melikgazi Altınoluk Mahallesi'nde bulunan villa, 11 Kasım 2025'te açık teklif usulüyle satışa çıkarılacak. İhale Büyükşehir Belediyesi Encümen Salonu'nda gerçekleştirilecek.
Yalova Belediyesi'nin düzenlediği 'Kahve Kokulu Resimler' atölyesinde 4-6 yaş grubu çocuklar kahve sularıyla resim yaparak sanatla tanıştı.
Aksaray Belediyesi'nin tamamladığı restorasyonla II. Kılıç Arslan'ın türbe ve köşkü yeniden hayat buldu, 833 yıl sonra Selçuklu bayrağı göndere çekildi.
Sakarya Büyükşehir Belediyesi'nin düzenlediği Kelam Atölyesi'nde Fikret Çetin, İslam düşüncesinin temel meselelerini ele alarak katılımcılara kapsamlı bir bakış açısı kazandırdı.
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi ve Ekoloji Derneği işbirliğiyle, tüketim kültürüne karşı dayanışmayı artırmak amacıyla Sümerpark'ta Takas Pazarı etkinliği gerçekleştirilecek.
Pendik Belediyesi, sosyal destek ihtiyacı olan vatandaşlar için 16.808 saatlik evde refakat hizmeti alımı ihalesi açtı. İhale 27 Kasım 2025 tarihinde gerçekleştirilecek.
Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi Meslek Edindirme Kursları'nda takı tasarım eğitimi alan kursiyerler hem el becerilerini geliştiriyor hem de meslek sahibi olma fırsatı yakalıyor.
