Prof. Dr. İbrahim ORTAŞ
SUS-SOIL Projesi Türkiye Yürütücüsü
Değerli paydaşlar, yiyeceklerimizin %96’sı, içtiğimiz temiz suyun tamamı, etinden sütünden beslendiğimiz hayvanların gıdası, tarımsal ham madde, giyimimiz toprağın sağladığı ekosistem hizmetleri tarafından sağlanmaktadır. Torak bitkilerin gelişmesi ve ekosistemin çeşitliliğini sağlayan toprak canlıları için habitat yaratarak toprakların sağlığını ve dolaysıyla bizlerin sağlığına ortam yaratmaktadır. Ayrıca toprak bünyesinde tutuğu karbon miktarı ile dünyanın iklim değişimleri karşısındaki en büyük tamponlayıcısı ve koruyucusu konumundadır. İklim değişimi ekseninde son yıllarda artan küresel ısınma, kuraklık, ani yağış ve benzeri afetler sonrası alt toprak yapısının işlevleri daha çok üzerinde çalışılması gereken sıcak bir konu olarak önümüzde durmaktadır.
Artan iklim değişikliklerinin yanı sıra insan kaynaklı toprak-bitki yönetimine bağlı olarak ortaya çıkan toprak yapısındaki bozulmaların, doğrudan ekosistem hizmetleri olarak bilinen bitkilerin sağlıklı gelişimi, temiz su temini, canlıların habitatı ve iklim değişikliğine neden olan sera gazlarının dengelenmesi gibi konulardaki katkılarını olumsuz etkilemektedir. Üst toprak katmanındaki organik madde miktarının azalması, toprak sağlığının bozulması ve toprak verimliliğinin düşmesi, gıda üretimini doğrudan etkilemektedir. Üst toprak yapısının bozulması, alt toprak katmanı üzerinde daha fazla olumsuz etki yaratmaktadır. Üst toprak yapısının alt toprak katmanı üzerindeki olası etkilerinin belirlenmesi, bilimsel olarak çok az çalışılmış bir konudur. İnsanlık tarım yapmaya başladığından bu yana genellikle üst toprak katmanı ile etkileşim halinde olmuş, ancak alt toprak katmanlarının bitkisel üretim üzerindeki etkisi yeterince araştırılmamış ve dikkate alınmamıştır. Toprak üzerinde yürütülen faaliyetler sonucu bozulan veya bozulma riski taşıyan alt toprak katmanlarının, üst toprak katmanları ile olan etkileşiminin toprağın verimliliği, sağlığı ve kalitesi üzerindeki etkisi, toprağın yerinde ve amacına uygun şekilde korunmasını günümüz iklim değişiklikleri altında daha da elzem hale getirmiştir. Alt toprak katmanının ve buna bağlı olarak toprağın kalitesinin korunması ve ekosistem hizmetlerinin sürdürülebilirliğinin sağlanması için, konunun tarım bilimcileri kadar toplumun diğer ilgili kesimlerinde de toprak sağlığı ve verimliliğinin korunması hakkında bilgi sahibi olunması gerekmektedir.
Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri ve Avrupa Birliği Yeşil Mutabakatı kapsamında, bozulan toprak yapısının yeniden iyileştirilmesi için tarımsal üretimin tarladan sofraya kadar toprak koruma odaklı olarak yeniden düzenlenmesi kararlaştırılmıştır. Toprak, ekosistem hizmetlerinin yanı sıra sağlıklı yaşam ve güvenli bir iklim için büyük öneme sahiptir. Avrupa Birliği, yeni araştırma programı "Horizon Europe 2021-2027" misyonlarında belirtilen öneriler doğrultusunda, kamu/hükümet, paydaşlar ve vatandaşlar arasında bir iletişim boşluğunun varlığını kabul eden bir yaklaşımla sorunların birlikte ele alınmasını önermektedir. Toprak misyonu, araştırma sürecini ve bilim ile toplum arasındaki iletişimi iyileştirmenin bir yolu olarak "deniz feneri" yaklaşımı odaklı canlı laboratuvarlar üzerinden ortak faaliyetleri vurgulamaktadır (Bouma, 2022).
Bu bağlamda, Avrupa coğrafyasında 100 canlı laboratuvar ve deniz feneri kurularak toprağın sağlığını geliştirmek ve iklim değişikliği risklerine karşı korumak amacıyla 350 milyar Euro'luk bir bütçe ayrılmıştır. Yüzey ve yüzey altı toprak sağlığını korumayı ve sürdürülebilirliğini hedefleyen "Yaşayan Laboratuvarlar", özellikle yüzey topraklarının büyük ölçüde bozulduğu günümüz koşullarında, yüzey altı toprağının işlevlerini kaybetmemesi için önlemler almayı amaçlamaktadır. Yaşayan laboratuvarlar, toplumun ilgili kesimleri ile kamuoyunu sorunların çözümüne dahil etme modelleri geliştirmiştir.
Yaşayan laboratuvarlar, toprakların amaca uygun kullanımının yanı sıra tarımsal yönetimlerdeki potansiyel risklerin azaltılmasını hedeflemekte ve çiftçi, kamu ve bilim kuruluşları arasında ortaklıklar kurulmasını zorunlu görmektedir. Bu süreç, paydaşların alt toprak katmanlarının nasıl geliştirileceği, tarımsal uygulamaların toprak üzerindeki olumsuz etkilerinin nasıl giderileceği ve yeni ürün veya hizmetlerin toprak üzerinde nasıl uygulanacağı konularında derinlemesine bilgi edinmelerini kolaylaştırmayı da amaçlamaktadır. Böylece, paydaşların toprağın yaşamsal önemi konusundaki farkındalığının artırılması ve sürdürülebilirliği üzerindeki tehditlerin ve risklerin anlaşılması mümkün olacaktır. Elde edilen ve edilecek olan çıktılar ve veriler değerlendirilerek, zorlukların aşılması ve toprak ekosistem hizmetlerinin sağlıklı ve agro-ekolojik bir şekilde geliştirilmesi hedeflenmektedir.
Sürdürülebilir alt toprak sağlığını teşvik etmek ve ekosistem hizmetlerini iyileştirmek amacıyla Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliğinde başlatılan çalışmalar ve proje destekleri içinde 100 yaşayan laboratuvardan 15’i bizim de içinde bulunduğumuz SUS-SOIL projesi ekseninde yürütülmektedir. AB-HORIZON MISS-2023 çerçevesinde 20/09/2023 tarihinde kabul edilen ve 01/10/2024-30/09/2028 tarihleri arasında yürürlükte olacak olan HORIZON-MISS-2023-SOIL-01 ve 101157560 numaralı "Sustainable Soil and Subsoil Health Promotion by Implementing Agroecological Land Use and Management to Enhance Ecosystem Services Delivery for Society (Toplum için Ekosistem Hizmetleri Sunumunu Artırmak Amacıyla Agroekolojik Arazi Kullanımı ve Yönetimi Uygulayarak Sürdürülebilir Toprak ve Toprak Altı Sağlığının Geliştirilmesi)" başlıklı projenin Türkiye tarafının yürütücüsüyüz.
Altınordu Belediyesi Türk Halk Müziği Kadın Korosu'nun Nazım Hikmet'in şiirleriyle sahnelediği Kuvayımilliye Destanı müzikal gösterisi, Ordu Kültür Sanat Merkezi'nde izleyicilere duygu dolu anlar yaşattı.
Kartal Belediyesi, Makina Hangar'da ilkokul ve ortaokul öğrencilerine yönelik robotik, 3D tasarım ve mühendislik atölyeleri düzenliyor. Kasım ayında başlayacak programda kontenjanlar sınırlı tutuluyor.
Kepez Belediye Meclisi'nin Kasım ayı toplantısında 26 gündem maddesi görüşüldü, araç alımı ve park isimlendirmeleri karara bağlandı.
Antalya Büyükşehir Belediyesi'nin 55 dönüm alana inşa ettiği Kepez Karting Park'ta zemin iyileştirme ve elektrik altyapı çalışmaları tamamlandı, pist inşaatı başlayacak
Çorlu Belediye Başkanı Ahmet Sarıkurt başkanlığında yapılan kasım ayı olağan meclis toplantısında gündem maddeleri görüşülerek karara bağlandı.
Toroslar Belediyesi, Güneykent Mahallesi'nde Mimar Sinan Parkı ile Ülmiye Topuz Taziye Evi'nin açılışını gerçekleştirdi. Açılışa çok sayıda davetli ve vatandaş katıldı.
Konya Büyükşehir Belediyesi ve SKAL International Konya iş birliğiyle düzenlenen Turizm Buluşmaları'nda, Çatalhöyük'ün 25 yıl kazı başkanlığını yürüten Prof. Dr. Ian Hodder ağırlandı.
Gülsüm Ahmet Şimşek Anaokulu ve Gülveren İlkokulu'nda yapılan taramalarda 42 öğrencide görme bozukluğu tespit edildi
Gazeteci Murat Karaca'nın ilk kitabı 'Yağmurdan Sonra', Kartal Belediyesi ve Kaymakamlığın katkılarıyla düzenlenen etkinlikte tanıtıldı.
Denizli Büyükşehir Belediyesi, kent estetiğini korumak ve çevre kirliliğini önlemek amacıyla ortak kullanım çöp konteyneri uygulamasını hayata geçirdi.
Büyükşehir Belediyesi'nin Akçakale'deki seralarında üretilen çiçekler, park ve yeşil alanlarda değerlendirilerek hem maliyet düşürülüyor hem de yerel kaynaklar verimli kullanılıyor.
Aydın Büyükşehir Belediyesi'nin ata tohumlarını koruma ve gelecek nesillere aktarma çalışmaları kapsamında Yenipazar'da kışlık fide dağıtımı gerçekleştirildi.
Kars'ın düşman işgalinden kurtuluşunun yıl dönümü, 30 Ekim'de düzenlenecek törenlerle kutlanacak. Tüm halk, birlik ve beraberlik mesajlarının verileceği etkinliklere davet edildi.
Denizli Büyükşehir Belediyesi'nin çalışan anneler ve ekonomik durumu iyi olmayan aileler için hayata geçirdiği Güneşli Günler Çocuk Gelişim Merkezleri'nin sayısı Kayıhan ve Pelitlibağ mahallelerindeki yeni merkezlerle 8'e yükselec
15 Temmuz Şehitler Anaokulu öğrencileri, Şuhut Belediye Başkanı Muhittin Özaşkın tarafından Keşkek Evi'nde misafir edildi. Minik öğrenciler yöresel keşkek kültürünü tanıma fırsatı buldu.
Kapadokya Eğitim Merkezi'nde İngilizce, bilgisayar, işaret dili ve ahşap yakma kurslarına ücretsiz katılım imkanı
29 Ekim Cumhuriyet Bayramı'nın 102. yıl dönümü, büyük bir gurur ve coşkuyla kutlanıyor. Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşları rahmetle anılıyor.
Şehitkamil Belediye Başkanı Umut Yılmaz, hayırseverler tarafından yapımı devam eden sağlık ocağı, taziye evi ve Kur'an Kursu projelerini inceledi.
Kars'ın 30 Ekim Kurtuluş Günü etkinliklerinde Uca Dağlar Dans Topluluğu, kültür ve dayanışma temalı performansıyla izleyicileri büyüledi.